Co wpływa na zwiększenie prędkości wiatru w ciągu dnia? Rola podłoża i cyrkulacji

Ze względu na nierównomierny dopływ energii słonecznej do różnych obszarów Ziemi, na jej powierzchni tworzą się układy niskiego i wysokiego ciśnienia .Wiatr powstaje w wyniku różnicy ciśnienia atmosferycznego pomiędzy tymi obszarami, a jego prędkość jest bezpośrednio związana z tym jak duże są to różnice. Powietrze przemieszcza się z miejsc, gdzie panuje wyższe ciśnienie do miejsc o niższym ciśnieniu dążąc do wyrównania różnic.

Na rozkład ciśnienia atmosferycznego wpływ ma nie tylko szerokość geograficzna, ale też rodzaj podłoża. Dlatego strefowość rozkładu ciśnienia atmosferycznego nad obszarami mórz i oceanów utrzymuje się przez cały rok (dzięki jednorodności podłoża). W związku z tym nad wodami oceanicznymi wyróżnione i opisane zostały strefy konkretnych wiatrów. Na półkuli północnej są to patrząc od bieguna odpowiednio:

- strefa arktyczna wiatrów wschodnich;

- strefa umiarkowana wiatrów zachodnich;

- strefa podzwrotnikowa wiatrów pasatowych;

- strefa równikowa wiatrów monsunowych.

Nad obszarami lądowymi rozkład ciśnienia atmosferycznego odznacza się wyraźną zmiennością, ponieważ podłoże nagrzewa się lub ochładza, co powoduje istotne zmiany wartości ciśnienia atmosferycznego. Dlatego nad lądem oprócz ogólnej cyrkulacji powietrza mamy również do czynienia ze zjawiskiem bezpośredniej cyrkulacji termicznej. Jest ona spowodowana niejednakowym nagrzewaniem się różnych typów podłoża: lasów, jezior i rzek, pól uprawnych, miast itp., przez co powstaje gradient temperatury determinujący powstawanie dodatkowego gradientu barycznego. W efekcie tego, zwłaszcza w długie, słonecznie dni, obserwujemy istotny wzrost prędkości wiatru w ciągu dnia i jego zanik wieczorem i w nocy.

Ciekawostka

Wiatr nie jest skierowany bezpośrednio z wyżu do niżu lecz odchyla się w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej. Jest to spowodowane występowaniem siły Coriolisa, która jest wywołana przez ruch obrotowy Ziemi. Dlatego też jeśli stanie się tyłem do wiatru na półkuli północnej, to centrum niżu względem nas będzie się znajdowało po lewej stronie z przodu, a centrum wyżu będzie się znajdować z tyłu po prawej stronie.

 

Aleksandra Kulpińska